خالد الفالح گفته با وجود این فعلاً تأمین امنیت تنگه هرمز توسط کشور های غربی یک ضرورت است.
لوله موسوم به «شرق-غرب» شامل دو لوله ۴۸ و ۵۲ اینچی است که از تأسیسات ساحلی در شرق عربستان نزدیک بحرین آغاز می شود و تا بندر ینبع در ساحل غربی عربستان واقع در دریای سرخ امتداد می یابد. این لوله که در واقع برای فروش نفت عربستان طراحی شده، آیا می تواند کل نفت خلیج فارس را به دریای سرخ منتقل کند تا نفت کش ها نیازی به عبور از تنگه هرمز نداشته باشد؟
پس از این گفتگو میان وزیر انرژی عربستان و رویترز، پایگاه گلوبال ریسرچ در یادداشتی توطئه ریاض برای دورزدن تنگه هرمز را ناکام دانست، به چند دلیل روشن:
۱- حجم لوله
حدود یک پنجم از نفت صادراتیِ جهان از تنگه هرمز می گذرد. اگر قرار باشد این میزان یعنی نزدیک به ۲۰ میلیون بشکه از لوله «شرق-غرب» بگذرد، حجم لوله باید به چهار برابر افزایش یابد! تازه اگر تا زمان تکمیلِ چنین پروژه عظیمی درخواست کشور های جهان برای نفت افزایش نیافته باشد.
خالد فالح وزیر انرژی عربستان سعودی
۲- زمان طولانی پروژه
قیمت نفت در جهان به تحولاتِ لحظه ای بند است. اگر قرار باشد چنین لوله عظیمی طراحی و ساخته شود، تا زمان تکمیل نهایی آن چگونه می توان از تأثیرات مخرب نوسان در بازار نفت بر اقتصاد کشور های غربی و زندگی مردم آن جلوگیری کرد؟
۳- امنیت لوله
در ماه های اخیر، صنایع نفت عربستان سعودی بار ها هدف پهپاد های یمنی قرار گرفته است. فرض کنیم ایران وارد درگیری با عربستان نشود، ریاض در برابر همین پهپاد های ساده چه برنامه ای دارد که ممکن است هر نقطه از این لوله عظیم ۱۲۰۰ کیلومتری را هدف بگیرند؟ اگر تأسیسات نفتی بمباران شود و نفتی تولید نشود، لوله به چه کار خواهد آمد؟ اگر یکی دو تا از ۱۱ ایستگاه پمپاژ نفت در این مسیر بر اثر حمله سایبری یا مانند آن از کار بیافتد، حرکت نفت در این مسیر تا چه حد مختل خواهد شد؟ نکته جالب اینکه یکی از حملات اخیر پهپاد های یمنی در مه ۲۰۱۹ دقیقاً لوله انتقال نفت «شرق-غرب» را هدف گرفت.
۴- آنجا هم تنگه دارد!
فرض کنیم نفت خلیج فارس پس از طی حدود ۱۲۰۰ کیلومتر در نفتکش های حاضر در دریای سرخ، بارگیری شود. این نفتکش ها یا باید به سمت جنوب یعنی تنگه باب المندب یا به سمت شمال یعنی کانال سوئز حرکت کنند که باز هم در اولی از جلوی حوثی ها و در دومی از جلوی حزب الله لبنان می گذرند! در واقع بیش از آنکه ایران از تحریم آن ها ضرر کند، این آن ها هستند که تحت تحریم نفتی ایران قرار می گیرند!
۵- مخالفت کشور های صادرکننده
عربستان تنها حدود ۵ میلیون بشکه در روز ظرفیت صادرات دارد. اگر قرار باشد کل ۲۰ میلیون بشکه که از تنگه هرمز می گذرد از لوله «شرق-غرب» عبور کند، بدان معنا است که سایر کشور های صادرکننده در خلیج فارس نیز باید از همین مسیر استفاده کنند. شاید امارات متحده عربی چنین پیشنهادی را با فشار عربستان کشور های غربی بپذیرد، اما قطر، کویت و عراق لزوماً تن به این خواسته نمی دهند، زیرا یا عربستان از آن ها حق ترانزیت دریافت خواهد کرد، یا از نظر سیاسی به ریاض وابسته خواهند شد. آن ها ترجیح بدهند به جای این کار یا با ایران کنار بیایند و یا خریداران دیگریِ غیر از کشور های غربی پیدا کنند.
تازه اگر کل این نفت از عربستان بگذرد، دست و زبان کشور های واردکننده نیز بیش از وضعیت کنونی در مقابل ریاض بسته خواهد شد. همین حالا نیز سکوت پایتخت های قدرتمند در برابر نقض حقوق بشر توسط ریاض، نسل کشی در یمن، برقراری دیکتاتوری در عربستان و مانند آن بسته مانده و این مسأله موجب امواج منفی در افکار عمومی جهانی علیه آن ها شده است.
جمع بندی
با توجه به ۵ دلیل یادشده، به نظر می رسد پیشنهاد آرامکو بسیار خوش خیالانه است و کشور های غربی نمی توانند روی این دیوار لرزان، یادگاری بنویسند. آن ها باید به فکر راهکاری بلندمدت برای کنارآمدن با ایران باشند. بد نیست بدانید که این پیشنهاد ۷ سال پیش هم مطرح شده بود!
